Ons huidige onderwijs legt meer en meer de focus op meten, controleren en (be)oordelen. Op die manier denken we enige controle te krijgen over wat er op school gebeurt. Dat dit eigenlijk een illusie is, kwam prachtig naar voren in een lezing van Prof. Dr. Luc Stevens (NIVOZ), de bekende en vermaarde pedagoog.
In deze blog, mede geïnspireerd op de lezing van Luc Stevens, leg ik je uit hoe schadelijk en ongewenst het is om kinderen constant te beoordelen en vergelijken. Daarna doe ik ook een poging een alternatief te schetsen voor het vele oordelen.
Altijd op weg naar beter
Voor mij zegt het prachtige gedicht van Toon Hermans eigenlijk alles:
Wat wil je later worden?
Vroeg de juf.
Het was in de derde klas.
Ik keek haar aan,
ik wist het niet,
ik dacht dat ik
al iets was.
Terwijl ik het opschrijf raakt het me weer.
Ons onderwijs is een spiegel van onze maatschappij en onze maatschappij is een spiegel van ons onderwijs. De maatschappij krijgt het onderwijs dat zij verdient, zo je wilt. En dat onderwijs, die maatschappij is niet (altijd) zoals ik zou willen dat zij was.
We leven in een wereld van meten. Elke dag streeft ieder van ons naar succes en heeft hoop om op een betere plek te komen dan waar we nu zijn. Op dit pad naar succes bekruipt ons het gevoel dat er nooit genoeg is voor iedereen en dat we dus moeten concurreren om tijd, geld, macht, aandacht en liefde. Dit betekent dat we opgroeien in een wereld waarin we elkaar en de dingen om ons heen leren kennen door ze te meten, te vergelijken met elkaar en de verschillen te zien. Als het even kan willen we als ‘beste’ uit de wedstrijd naar voren komen.
In de wereld van het meten speelt angst een grote rol. De angst om niet genoeg te krijgen, de angst om minder of anders te zijn dan de ander. Deze angst zorgt er in veel gevallen voor dat we een muurtje om onszelf heen bouwen en afstand creëren van elkaar. Weg is de verbondenheid, het communiceren van hart tot hart. Aanwezig is eenzaamheid, verdriet en vraagtekens over of we wel goed genoeg zijn en of we het allemaal wel gaan redden.
Om in deze wereld van het meten houvast te vinden, zoeken we naar zekerheden. Het voelt namelijk veel veiliger om met de werkelijkheid om te gaan alsof het een ‘vaste’ situatie is waar mensen, ideeën en situaties volledig gekend en gemeten kunnen worden. We denken dat we kunnen voorspellen hoe een mens, een kind zich gaat ontwikkelen. Triest genoeg betekent dit dat we een kind vaak alleen kennen in vergelijking tot andere kinderen. Aan de hand van een scorelijstje op school. En helaas begint dit meten daarvoor al op het consultatiebureau.
Luc Stevens sprak gisteravond deze treffende woorden: “het is wonderlijk dat een kind voor zijn ontwikkeling een onvoldoende kan krijgen, terwijl het kind aan het ontstaan van onze verwachtingen part noch deel heeft gehad”. Alsof je tegen de ene bloem zegt dat hij niet hard genoeg groeit omdat de andere bloem op dat moment groter is. Het oordeel creëert verdriet, afgunst en andere nare dingen.
De wereld van mogelijkheden
Wat mij betreft moeten we een kind veel minder sturen met allerlei checklijstjes die wij volwassenen voor ze verzinnen. Ik wil leven in de wereld van mogelijkheden. Michelangelo zei het ooit al:
“In elk blok steen of marmer bevindt zich een prachtig standbeeld, je hoeft alleen het overbodige materiaal maar te verwijderen om het prachtige kunstwerk binnenin te ontdekken.”
Als wij deze visie op ons onderwijs zouden toepassen, wordt het zinloos om het ene kind met het andere te vergelijken. Alle energie zou gericht worden op het weghalen van steen, het weghalen van alles wat in de weg zit van het kind om zich volledig te ontwikkelen en zijn licht te laten schijnen. Een kind hoeft zo niet meer te voldoen aan verwachtingen, het hoeft zich alleen maar bezig te houden met ontdekken van datgene wat mogelijk is.
Ouders, leraren en opvoeders zijn niet verantwoordelijk om een kind te ‘maken’ net als dat een kind ook niet iets hoeft te worden. Het is er al en het kind is allang iets: zichzelf. Onze enige verantwoordelijkheid is het om datgene te ‘wekken’ wat al aanwezig is in het kind. Dat kunnen we doen door er te zijn en door onvoorwaardelijk vertrouwen uit te spreken, zoveel mogelijk zonder oordeel over wat goed of fout is.
Dat proces is spannend, het is onzeker en het is eng. Omdat we het niet kunnen controleren. Er zijn geen zekerheden. Wanneer we proberen deze zekerheden te creëren middels dingen als scorelijstjes, dan richten we onnoemelijk veel schade aan. In onze wereld vol van onzekerheid bieden alleen onze waarden houvast. Het zoeken naar verbondenheid en het nemen van verantwoordelijkheid.
Ik geloof echt in deze woorden. Met kleine stapjes maak ik zelf steeds vaker de keuze om uit de wereld van het meten en beoordelen te stappen. Het is namelijk een keus, al zal niet iedereen dat willen accepteren. En ik merk (tot mijn vreugde) in de klas dat als ik minder oordeel, mijn leerlingen ook tot veel meer bereid zijn. Ik kan veel beter het gesprek aan gaan, de leerling zien en horen en samen zoeken naar oplossingen. Tegelijkertijd besef ik ook dat ik hier nog stappen in heb te maken. Ik oordeel zelf nog te vaak over een kind als het botst met mijn waarden en nog vaker oordeel ik over mijn eigen fouten. Zo vond ik mijzelf afgelopen week nog heel erg stom dat ik tijdens een allereerste dansles lichtelijk stond te stuntelen.
Het begint allemaal bij mezelf. Leren dat het oké is om mij te zijn, in elke situatie. Leren dat het mij niets belangrijks oplevert om mijzelf te vergelijken met iemand anders. Leren dat ik fouten mag maken en mezelf de tijd moet gunnen om te leren als docent en bovenal als mens. Ik heb nog flink wat ‘overbodig materiaal’ te verwijderen om mijn eigen kunstwerk aan de wereld zichtbaar te maken en verder te ontdekken wie ik ben en wat ik kan. En ik heb er ontzettend veel zin in om daarmee verder aan de slag te gaan. Ik gun iedereen zo’n ontdekkingsreis, onze leerlingen voorop.
Ik hoop dat ik beetje bij beetje nog beter in staat zijn om diezelfde lessen mee te geven aan mijn leerlingen, hopende dat ik zoveel mogelijk moois in hen weet op te wekken.
– Christiaan
Word je enthousiast van wat ik schrijf? Ik zou het leuk vinden als je hier beneden een reactie achterlaat.
Ik wordt hier helemaal blij van. Iedereen moet zich vrij kunnen voelen om wie die is. En op zijn eigen tempo zichzelf ontwikkelen in wat die kan. Het is fijn als je als mens gezien wordt. Dat je er mag zijn om wie je bent, zonder oordelen.
Exact! Leuk om van je te horen Henneke en fijn dat ik je blij heb kunnen maken met mijn blog.
Mooi!
Dankje!
Ha Christiaan,
ik lees deze blog pas op 7 maart 2017, omdat jij die op Actief Leren Zonder Cijfers hebt gepost. Je verhaal is prachtig en biedt stof tot nadenken. Het valt bij mij in een akker die ik nog aan het omspitten ben. Na vier jaar wiskundeles gegeven te hebben, (en nog steeds niet bevoegd, helaas), voel ik dat het echt allemaal anders moet. Ik experimenteer met formatief evalueren. Omdat ik inderdaad geloof dat we met onze cijfers en summatieve toetsen eigenlijk niemand blij maken. Je blog biedt gevoelsargumenten om anders om te gaan met het beoordelen en indelen en categoriseren van onze leerlingen. Ik denk dat iedere docent wel ergens voelt dat je gelijk hebt, maar hoe nu verder? Dat is voor mij nu de grootse uitdaging, vooral omdat de kinderen zelf zo verslaafd zijn geraakt aan cijfers dat ze mijn feedback en verbeterplannen niet als uitkomst van een toets accepteren!
Ik ga meer lezen op je blog!
Fijne avond!
Roel Mazure – docent wiskunde – Open Schoolgemeenschap Bijlmer
Dag Roel, dank voor je reactie en je complimenten :).
Mooi dat ik je aan het denken zet en dat je aansluiting voelt bij datgene wat ik betoog; minder oordelen/afrekenen en meer focussen op groei en mogelijkheden.
In de periode tot aan de zomervakantie ga ik een poging doen om met mijn blogs concreter te worden en te schrijven over manieren om formatieve evaluatie gemeengoed te maken in de klas, dus wellicht biedt jou dat aanknopingspunten. Dat er altijd haken en ogen aanzitten moge duidelijk zijn. Maar zoals ze zeggen; Rome is ook niet in een dag gebouwd :).
Succes met het behalen van je bevoegdheid en het verder experimenteren en implementeren van formatief werken.
Groet,
Christiaan
Wat een mooi stukje…
net nu ik zo worstel met de opvoeding van mijn dochter.
Dank!
Jij bedankt voor je reactie Hanneke. Mooi om te horen dat het je iets oplevert m.b.t. de opvoeding van je dochter.
Christiaan,
Ontzettend mooi geformuleerd. De woorden die je hebt geschreven hebben mij diep geraakt en geïnspireerd. Je zet aan tot nadenken en handelen. Laten wij eens sparren.
Wat leuk om te horen Ilja. Dank voor je reactie en een goed gesprek is altijd welkom. De digitale lijntjes zijn kort 🙂
[…] Bronnen: Artikel van Christiaan van Os, “Ik dacht dat ik al iets was”: www.onderwijslessen.nl/onderwijs-visie/voorbij-het-oordeel-is-elk-kind-even-mooi/ […]
[…] Christiaan over de eerste onderwijsavond, ZEER VEEL gelezen. Theorie van Luc Eigen invulling Praktisch voorbeeld Ruimte voor de […]
Heel hartelijk dank voor deze ‘herkenning’, prachtig en raak verwoord!!
Om in het huidige onderwijs op deze manier naar kinderen te kijken en zo samen met hen mee te gaan in hun ontwikkeling, hen uit te dagen, ervaar ik enerzijds als een uitdaging (een roeping misschien wel) en ook als een worsteling. Gelukkig klinken er steeds meer geluiden uit ‘het veld’ dat er een omslag moet komen. Mijn vraag is: hoe kan het toch dat de beleidsmakers hier totaal geen oor voor, en inzicht in hebben?
Jouw schrijven is natuurlijk heel waardevol, waarvoor dank, maar hoe nu verder?
Jij zal de oplossing ook niet kunnen geven, maar ik hoop zooooooo dat de kinderen kunnen blijven wie ze zijn:
‘ een mens is een mens, zo is die geboren en zo moet die leven’
Dankje voor je complimenten Myriam.
Je vragen laten zich niet gemakkelijk vatten in korte reactie. Laat ik er het volgende over zeggen:
1) Beleidsmakers hebben naar mijn mening weinig tot geen contact met de werkvloer, daar waar het echte onderwijs plaatsvindt. Vanuit hun eigen wereldmodel denken zij (oprecht) dat onderwijs zich laat vangen in cijfers en beleidsnota’s en zij krijgen van de minister opdracht om de boel te controleren. Deze hang naar controle komt mijns inziens ook weer voort uit angst; politici zijn als de dood dat ze verantwoording af moeten leggen aan kiezers over gemaakte fouten en willen daarom alles geforceerd naar hun hand zetten, terwijl dit juist averechts werkt. Het trieste is dat deze ‘beleidsmakers’ er waarschijnlijk echt van overtuigd zijn dat zij de goede zaak dienen. Ik zie maar één oplossing en dat is dat mensen zoals jij en ik van binnenuit het goede voorbeeld geven, laten zien dat het anders en beter kan en op die manier ook de ogen te openen van beleidsmakers.
2) Hoe pas je dit nu toe? Hoe ga je voorbij het oordeel in de praktijk, gegeven het huidige systeem? Goede vraag en ik denk dat ik daar wel een antwoord op kan geven of op z’n minst een begin mee kan maken.
Buiten allerlei didactische mogelijkheden begint alles met ons eigen handelen in de klas. Wij hebben de macht om een kind de weg te wijzen en voor een deel lak te hebben aan het systeem. Elke dag in de klas zijn er 1001 momenten waarop je wordt gevraagd om te handelen en op die momenten heb je de keuze:
– vel ik een oordeel (“hou op met praten en ga aan het werk, anders krijg je strafwerk”) om vervolgens daar je handelen te stoppen.
– of stel je jezelf in staat om op een open manier te signaleren dat een kind gedrag vertoont waar jij iets mee moet en ga je vervolgens het gesprek aan met het kind, door deze te bevragen. “Pietje, ik zie dat je veel geluid maakt en niet aan het werk bent. Gaat het goed met je? Kan ik iets voor je doen wat het makkelijker maakt om je te kunnen concentreren op het leren?”
Dit is een wereld van verschil in mijn ogen en geeft compleet andere resultaten in het klaslokaal. Een begin om al het bovenstaande stapje voor stapje in de praktijk te brengen.
Geeft dit een klein beetje een antwoord op je vraag? Laat het me vooral weten!
Ik hou me nog een beetje in omdat ik werk aan een nieuwe blog waarin ik een en ander uitgebreider omschrijft :D.
Echt prachtig gezegd en helemaal waar. Je ziet het al als kinderen klein zijn, die mooie onbevangenheid. Dat verandert snel doordat er allemaal eisen aan hen worden gesteld en ze moeten voldoen aan een bepaald verwachtingspatroon. Inderdaad niet oordelen en vergelijken, ieder kind is uniek en dus niet vergelijkbaar. Maar soms betrap ik mijzelf er ook nog wel eens op bij mijn twee dochters (het vergelijken) dus daar moet ik mijzelf ook van bewust zijn en blijven.
Dankjewel Christy. Ik denk dat je er als mens zijnde ook niet aan ontkomt om te vergelijken. Onze hersenen vellen een oordeel, stoppen dingen in een bepaald hokje, om de complexe realiteit begrijpelijker te maken. Dat is helemaal niet erg denk ik.
Zolang we ons er maar bewust van zijn dat we dit bewust en onbewust doen om vervolgens in ons handelen zo ‘open’ mogelijk met onze kinderen en onze wereld om te gaan.
Is het een beetje duidelijk wat ik bedoel :-)?
Harte-lijk bedankt allereerst, Christiaan, voor het schrijven van deze blog. Op die manier ligt Driebergen toch dicht genoeg bij Het Groene Hart om Luc Stevens te ‘horen’.
Zijn en jouw pleidooi raken me diep. Wanneer ik voor de klas sta, in het SO en soms in het regulier, probeer ik vooral om de kinderen te horen, te zien en hun talenten te erkennen.
Hetzelfde doe ik als mijn beide kleindochters om me heen zijn en als ik werk met groepen kinderen als mindfulness facilitator.
Het heft de druk op presteren niet op waaraan al die kinderen bloot staan. Het maakt wel dat ze een ander geluid horen en zich misschien even gezien voelen, helemaal OK, precies zoals ze zijn.
Het maakt hen en mij blij en verbindt ons.
Nogmaals bedankt en harte groet
Heel graag gedaan Tineke :-). Dankje voor je reactie en je complimenten!
Mooi hoe jij, ondanks ‘het systeem’, een lichtpuntje bent voor de kinderen in de klas en de mensen om je heen. Ga zo door!
Erg goed artikel. Hoop dat veel mensen het lezen en er door kunnen groeien.
Dankjewel Wim!
Ik hoop het ook. De vele reacties stemmen me hoopvol in ieder geval. Het blijkt mensen aan te spreken :D. En natuurlijk ben je welkom om het te delen.
Prachtig geschreven!
Dankjewel! Geef het door zou ik zeggen :-).
Mooi artikel! Ik moest denken aan het liedje van Harry Jekkers, ‘ik hou van mij’.
Eerst van jezelf houden voordat je van een ander kunt houden. Ik heb daar een mooi gesprek over gehad met de kinderen van groep 8. De conclusie van de kinderen was: ‘ik ben vaak bang voor wat een ander soms denkt, misschien vind hij of zij, mij wel niet goed genoeg’. Lastig om dat een kind duidelijk te maken als het maar aan verwachtingen moet blijven voldoen. Bedankt voor het artikel!
Dank Freek en heel graag gedaan!
Ja wat een prachtig nummer hè! “Want wie van zichzelf houdt, die geeft pas echt iets kostbaars, als ie ik hou van jou tegen een ander zegt”. Mooi dat je dit bespreekbaar maakt met de kinderen in de klas. Blijven doen!
Recht vanuit het hart, onze harten, mijn hart. Onderwijsmensen die met hart en ziel in het onderwijs staan weten dat het zo werkt. De parel de ruimte geven om te glanzen. Mark Mieras roept het al jaren, ontsteek het vuur! Peter Petersen en vele andere grote pedagogen en didacten wisten het ook. Op de oude kleuterkweek werden ons alle hulpmiddelen aangereikt om dicht bij het kind te komen, in te voelen, aan te voelen. Het allerhoogste goed, wat er voor zorgt dat een kind kan groeien, is de vruchtbare aarde te zijn, om het kind in te bedden in vertrouwen en daardoor weten te komen tot optimale bloei. Precies ja…het oordeel voorbij en denken in mogelijkheden…er gaat een wereld open!
Dank voor je reactie Lem en mooi dat het je aanspreekt. Communiceren van hart tot hart, daar draait het allemaal om :D.
Ik heb inderdaad je tekst goed gelezen, maar het laten stralen van kinderen maakt al lange tijd deel uit van mijn visie. Zie ook http://www.twin-go.nl
Ik ben het helemaal eens met de strekking van dit stuk en ook met het het niet te hard oordelen over fouten. Het is zo belangrijk om met mildheid en compassie met jezelf en de ander om te gaan. Vanuit die houding wil ik je toch wijzen op een paar grammaticale fouten in dit stuk
in de hoop dat je het als constructieve kritiek kunt zien: de maatschappij die het onderwijs krijgt dat zij verdient. Word je enthousiast…..
Ik heb de foutjes eruit gehaald Ellen. Dank voor het opmerken.
Uit het hart gegrepen.
De slogan van onze Stichting is: Het Kind Centraal.
Op onze school hebben we nagedacht hoe we dat vorm willen geven.
Dit hebben we gedaan door periodieke kindgesprekken in te voeren. Dit naast de geregelde, dagelijkse gesprekjes.
Drie maal per jaar gaan we met de kinderen individueel om de tafel om met hen te spreken over:
*schoolbeleving. Wat en hoe ervaar je school?
*wat zou je graag willen leren?
*welke acties ga je hiervoor inzetten?
*welke bijdrage kan ik hier, als leerkracht, aan leveren?
Binnen schoolmodellen wordt altijd gehamerd op het duidelijk maken van doelen aan het begin van een les. Helder, maar hoe zit het eigenlijk met de doelen van de kinderen zelf? Zijn zij zich wel bewust van hun eigen bijdrage en verantwoordelijkheid in hun eigen leerproces, op welk gebied dan ook?
Deze gesprekken leveren hier een belangrijke bijdrage aan, waarbij we merken dat kinderen aan het eind van groep 8 klaar zijn om gesprekken aan te gaan, waarin zij zichzelf kunnen laten zien. Een belangrijke voorwaarde om het Voortgezet Onderwijs in te gaan.
Door deze gesprekken voelt het kind zich gehoord en erkend en versterkt het de wederzijdse relatie.
Ook de vraag aan kinderen “Wat zou jij onmiddelijk veranderen als jij morgen in onze klas meester/juf was?” levert fantastische tips op 🙂
Wow goed bezig hopelijk gaat dit op termijn op heel wat meer scholen van start. Ik ga dit idd delen met de directeur van onze basisschool. ( met jou goedvinden natuurlijk) ik word zo blij van deze ontwikkelingen
Wat goed Jeanine. Ik ga deze vragen ook maar eens gericht stellen aan mijn (mentor)leerlingen dit schooljaar. Ik heb zelf overigens ook een doos op mijn bureau met een gleuf erin waar leerlingen op elk moment een briefje in kunnen doen met feedback, wensen of suggesties. Levert ook mooie dingen op!
Dan kunnen we ze nog steeds geen ster máken Christiaan, dan mogen we ze nog steeds gewoon laten stralen! 😉
Je hebt helemaal gelijk Anneke. Je laat zien dat je mijn tekst goed gelezen hebt 😉
Prachtig gezegd. Maar…op het gevaar af dat ik cynisch gevonden word – hoe DOE je dat in een school waar alles draait om cijfers en resultaten? Ik vind het moeilijk en eng om dit aan te gaan met mijn leerlingen.
Het is helemaal niet nodig om te oordelen over wat jij vindt Doesjka :D.
Je stelt overigens een hele belangrijke vraag (toch een oordeel…) en je legt de vinger op de zere plek. Onze maatschappij, ons onderwijs, ouders, leerlingen én leraren zijn verslaafd aan cijfers (omdat deze ons een geveinsde zekerheid lijken te geven). De vraag is dan in mijn ogen: hoe kicken we af van deze verslaving en maken we cijfers minder belangrijk of minder schadelijk?
Laat ik een aantal van mijn ideeën met je delen:
1) Differentieer met verschillende opdrachten waarbij leerlingen de kans krijgen om een cijfer te halen met verschillende talenten. Zo kan een leerling het lastig vinden om een reguliere toets te maken, maar wellicht kan deze leerling wel heel goed tekenen of video’s maken of een blog schrijven etc. Beloon deze talenten door de leerling de kans te geven op die manier te laten zien wat voor kennis van de stof ze hebben (ik ga hier in een nieuwe blog nog aandacht aan besteden). Een cijfer wordt op deze manier breder en zegt meer over de ‘complete’ leerling en het motiveert leerlingen omdat ze weten dat ze kansen hebben om dingen op hun eigen manier te doen en van hun kracht uit te gaan. Een cijfer wordt zo minder schadelijk.
2) Communiceer zoveel mogelijk naar je leerlingen dat een cijfer niet iets zegt over hun eigenwaarde en laat merken dat een cijfer vooral een middel is om de voortgang te meten, niet om op af te rekenen. Ieder zijn eigen niveau. En als een kind een bepaald cijfer scoort, ga dan vooral ‘open’ in gesprek om te bekijken hoe je gezamenlijk kunt werken aan consolidatie of verbetering van dat specifieke cijfer (zoals ik al schreef: het weghalen van datgene wat de leerling in de weg zit om te leren en te ontwikkelen). Reken ze er niet op af en gebruik het ook niet als dreigement: “als je nu niet aan het werk gaat haal je (weer) een onvoldoende”. Als je dat laatste doet versterk je alleen meer weer de verslaving aan cijfers.
3) Haal de spanning van toetsen/examens af door tussentijds veel formatief te toetsen (zonder cijfer, bijvoorbeeld met socrative of kahoot). Dit geeft leerlingen vertrouwen omdat ze een beter idee krijgen wat ze wel/niet beheersen terwijl er nog voldoende tijd is om bij te spijkeren. Als docent verkrijg je waardevolle informatie over het niveau van je leerlingen en kun je daar bijtijds op sturen. Op deze manier wordt de toets niet het enige moment waarop jij en de leerling er (te laat) achterkomt hoe het met het niveau zit.
Kun je hier iets mee?
In komende blogs komt dit vraagstuk in ieder geval nog veel meer aan bod :-).
Wat ben ik het eens met het bovenstaande! Hartverwarmend. We kunnen niet van alle kinderen sterren maken, maar we kunnen ze wel laten stralen. Zorgen dat hun blik gericht blijft naar de zon, voeden met moois! Laten groeien.
En wat nou als ieder kind wel een ster is met een mooi, stralend en uniek eigen licht 🙂
Dankje voor je reactie Anneke.
Heel mooi gezegd. Het is inderdaad niet makkelijk om oordelen en verwachtingen los te laten. Oordelen over jezelf. Hoe je zou moeten zijn en over anderen. De vergelijking met de groei van een bloem vind ik ook heel mooi. Dank je.
Bedankt voor je reactie en je compliment Marieke!
Gelukkig merk ik maar al te vaak dat juist die dingen die veel moeite kosten, ook de meest waardevolle dingen opleveren.
Wat fijn dat jij het in woorden hebt weten te vatten, het was veelomvattend. Ja, De Engel en ja toon Hermans! En je laatste woorden raken me, daar gaat het om! en hoe fijn te weten dat ik ook mag ‘worden’, dat ik nog niet hoef te ‘zijn’. Dank je!
Graag gedaan Els. Cool dat ik je heb kunnen raken met mijn woorden en dat je het hier laat weten. Dat motiveert mij ontzettend en draagt weer bij aan mijn ‘wording’ op weg naar de docent die ik wil zijn 🙂
Dankje voor je reactie!
Mooi verwoord. Ik heb nu toch een heel klein beetje spijt dat ik er voor heb gekozen om niet naar de lezing van Luc Stevens te gaan. Een volgende keer dan toch maar gaan..
Dankjewel Annemieke. Het was best stevige kost hoor, meneer Stevens gaat diep de materie in. Maar het was het zeker waard.
En gelukkig geldt er ook weer: nieuwe ronde, nieuwe kansen, in oktober (geloof ik). Misschien tot dan 🙂
Heel mooi gezegd. Kijk ook eens in een ander mooi boek over een man die je die startsituatie van helemaal jezelf mogen zijn faciliteerde: de bijbel.
Dankje Anni :-). Er zijn inderdaad mooie voorbeelden te vinden in onze geschiedenis. Laten we met z’n allen dat soort mensen eer aan doen door naar hun voorbeeld te leven.