Terwijl ik in het weekend achter mijn laptop zat, kwam ik onderstaand pareltje tegen op Youtube. Een filmpje met een wat mij betreft prachtige boodschap. Ik besloot direct om het filmpje, op wat voor manier dan ook, op maandagochtend aan mijn leerlingen in de klas te laten zien. Een mooie manier om het echte leven de klas in te halen en de economie stof voor deze keer even links te laten liggen. Ik wilde mijn leerlingen aan het denken zetten en laten zien dat een ander iets geven heel waardevol kan zijn, zowel voor de gever als de ontvanger.
Voordat je verder leest, nodig ik je uit om het filmpje zelf even te bekijken.
Gedurende de zondag en in de momenten voorafgaand aan mijn eerste les op de maandagochtend, vormde er ergens achter in mijn hoofd een plannetje. Ik zou het filmpje in ieder geval kort inleiden met enkele gedachten van mijn kant, om daarna het gesprek aan te gaan met mijn leerlingen. Ik was erg benieuwd hoe de kinderen zouden reageren en hoe de les zich zou ontwikkelen.
Dat het zoveel moois op zou leveren had ik van tevoren echter niet kunnen bedenken.
Het gesprek met mijn 3de klas
Nadat ik mijn leerlingen had verzocht hun boeken in de tas te laten, startte ik mijn verhaal. Zonder ze mijn visie per se op te willen dringen, bracht ik in dat we in onze (westerse) maatschappij weinig doen zonder dat we er iets voor terugkrijgen. Op bewust of onbewust niveau willen we altijd iets terug als we iets gegeven hebben. ‘If you scratch my back, I’ll scratch yours’.
Mijn leerlingen keken elkaar wat aarzelend aan, waarschijnlijk vanwege het feit dat ze het niet verwacht hadden dat ik hier tijdens een economieles aandacht aan zou besteden.
Ik besloot het filmpje aan te zetten om mijn verhaal kracht bij te zetten.
Na afloop van het filmpje viel er een stilte. Ik besloot de leiding te nemen en op de leerling af te vragen wat voor hen de boodschap van het filmpje was.
Al snel ontstond er in mijn 3TTO klas (mijn Engelstalige economie klas) een mooi gesprek over of onze economie er niet een stuk beter voor zou staan als we minder bezig zijn met datgene wat we willen hebben en meer wat we zouden kunnen geven aan iemand anders zonder dat we daarvoor per sé iets terug verwachten. Was er dan wel crisis geweest? Had de financiële sector dan ook zoveel onverantwoorde risico’s genomen? De oorlog in Syrië werd zelfs even onderdeel van het gesprek. Zou er (minder) oorlog zijn als we onze focus verleggen naar wat onze medemens nodig heeft en hoe we elkaar daarbij zo goed mogelijk kunnen ondersteunen?
Mijn 3de klas wist het wel. Het hele idee van geven en onbaatzuchtiger handelen sprak hen wel aan. Tevreden constateerde ik dat mijn doel bereikt was. Er werd nagedacht over iemand écht iets geven zonder er iets voor terug te verwachten en dat werd door mijn leerlingen zelf heel mooi gekoppeld aan wat er in de wereld speelt.
Op dat moment had ik over willen gaan tot de orde van de dag, terug naar het reguliere lesprogramma, maar in een impuls besloot ik dat ik het anders aan zou gaan pakken. Ik gaf mijn leerlingen de opdracht om een essay te schrijven over het filmpje dat ze zojuist gezien hadden. Ik brandde van nieuwsgierigheid naar hun gedachten en hun gevoelens over datgene in het filmpje wat mij zelf zo raakte. Dit had in mijn ogen voorrang op het volgen van het lesprogramma.
Nadat mijn leerlingen hun essays afronden, besloot ik dat het nog niet genoeg was geweest. Ik bedacht me dat het eigenlijk weel heel mooi zou zijn als mijn leerlingen er niet alleen over schreven, maar er ook iets mee deden in de praktijk.
Geven in de praktijk brengen
Ik gaf mijn leerlingen de volgende huiswerkopdracht:
“Ergens in de komende 2 dagen, geef je een ander iets zonder er iets voor terug te verwachten. Wat je geeft maakt niet uit. Het mag tastbaar zijn maar ook ontastbaar. Een lach, een knuffel, een cadeautje, van alles. Enige voorwaarde is dat de persoon waar je iets aan geeft daar ook echt iets aan heeft. En kies het liefst iemand buiten je comfortzone. Schrijf daarna op wat je gegeven hebt, welk gevoel het je gaf en hoe de ander reageerde”.
Bij deze opdracht verwachtte ik nogal wat van mijn leerlingen. Zouden ze het wel serieus nemen? Zouden ze het aandurven om uit hun comfortzone te stappen? Dachten ze dat ik gek geworden was om ze zo’n opdracht mee te geven? Ik besloot diezelfde middag de essays bij de hand te nemen en even door te lezen.
Nienke, een 13-jarig meisje, schreef het volgende: “The answer seems so obvious. Why don’t we all share? If we stop looking at what we can’t do, and think of what we have to offer to the world, no matter how small, we can make a difference. Not only could everyone survive, our society will also change. If we live to give, perhaps we don’t have to receive to feel connected. For giving is the best communication”.
Wow. Ik werd er stil van. Zo jong en al zoveel wijsheid en diepgang.
En toen was het moment daar, de volgende les. Ik zou ze gaan vragen naar hun huiswerkopdracht en hoe ze die ingevuld hadden. Eén verhaal in het bijzonder wil ik hier delen.
Hetzelfde meisje van de tekst hierboven, vertelde over haar situatie thuis. Ze had twee broers, waarvan één haar beste vriend was en met de ander had ze eigenlijk geen contact. Ze praten niet met elkaar en zelfs in het voorbijgaan op school negeerden ze elkaar. Omdat haar moeder ziek is, doet zij samen met haar broers veel huishoudelijke klusjes.
Nadat ik de huiswerkopdracht had opgegeven, besloot dit meisje om voor één dag alle klusjes te doen van de broer waar ze eigenlijk geen contact mee had. Nadien had hij haar bedankt en hadden ze zowaar woorden met elkaar gewisseld, terwijl dit al jaren niet meer was voorgekomen.
Ik wist niet wat ik hoorde. De impact van mijn huiswerkopdracht was groter dan ik ooit voor mogelijk had gehouden. En het respect voor mijn leerlingen, na het aanhoren van hun verhalen, was vele malen groter geworden. Ze deelden hun verhalen zonder aarzelen in het bijzijn van hun medeleerlingen, kwetsbaar en ontzettend puur. Het bevestigde voor mij nog maar eens hoe mooi het beroep van leraar kan zijn.
Als ik dit voor elkaar krijg met één huiswerkopdrachtje… wat is er dan nog meer mogelijk, samen, met elkaar?
– Christiaan
Word je enthousiast van wat ik schrijf? Ik zou het leuk vinden als je hier beneden een reactie achterlaat.
Wat een leuke manier om ervaringen en tips te delen.
Ik denk dat ik een betrokken docent ben en wil graag mijn leerlingen laten leren. Dat gaat niet altijd gemakkelijk. Vooral de manier waarop je schrijft over het onderwijsleergesprek en het achterliggende proces vind ik een krachtig voorbeeld. De didactiek zegt vaak hoe het moet maar geeft voorziet slechts spaarzaam in actuele en real time voorbeelden.
Geweldig!
Wat een positieve insteek! Ik zit in 6vwo en haal van al uw artikelen en filmpjes inspiratie en vooral kracht om door te zetten.
Prachtig voorbeeld van betekenisvol lesgeven.
Dank voor het ontroerende filmpje. Als rector van het Veurs Lyceum in Leidschendam verzorg ik de afsluiting in de wekelijkse nieuwsbrief. Dat is altijd iets dat mij is opgevallen of wat mij heeft geraakt. Deze week zal dit het filmpje zijn met een verwijzing naar je lesuitwerkingen. Ter inspiratie van anderen.
Beste Anke,
Wat een eer 🙂 Ontzettend leuk om te horen en mooi dat je op die manier dingen deelt met de docenten op het Veurs Lyceum.
Groetjes van het Mendel!
Inspirerend! Als dertienjarigen dit kunnen, moeten wij volwassenen dit toch ook kunnen.
Tijdens de NLP practitioner hebben we dat ook gedaan Frieda. En nu, 1,5 jaar later open ik nog steeds wel eens mijn doosje met al die fijne berichten. Goed voor het zelfvertrouwen! 🙂
Prachtig voorbeeld.
Iets zien dat je raakt. Direct besluiten dat je het gaat gebruiken. De vorm al gaande bepalen. Dit alles delen.
Gewoon DOEN!
Dankje Frans 🙂 En inderdaad, als er iets is wat ik collega docenten zou aanraden, dan is het gewoon nieuwe dingen DOEN, ongeacht of het nou een keer mis kan gaan of niet. Je weet het pas als je het een keer gedaan hebt.
Hier is ook een prachtig boek over geschreven die verfilmd is: een jongetje die met een simpel idee de wereld probeert te veranderen: ‘pay it forward’. Zeker de moeite waard om te kijken!
Dank voor je reactie Rick. Ik ken de film en pas nadat ik deze blog geschreven had legde ik zelf de parallel 🙂 Gaaf.
Laten we dit soort dingen vooral voortzetten en verspreiden. Dus: pay it forward!
Ontroerend!
Een klein idee waar jij waarschijnlijk ook iets mee kan in het kader van geven.
Als mentor geef ik de leerlingen eind november de opdracht om van elke klasgenoot. Iets positiefs op te schrijven. Dit verzamel ik. Met Kerst stuur ik ze een kaart . Op de kaart laat ik weten hoe er over ze gedacht wordt. Ik zag een nog hechtere band tussen hen ontstaan.
Veel werkplezier! Frieda
🙂 prachtig idee Frieda. Dankjewel voor de suggestie!
Met zo’n leraar economie voor de klas is alles mogelijk! Wat een idee, wat een betrokkenheid en zoals het filmpje laat zien….geven is ook economie.
Dank voor je lovende woorden Etiënne :-). Wat economie betreft zijn mijn leerlingen en ik er in ieder geval van overtuigd dat het ‘geven’ zoals het hier bedoeld is, de economie volledig zal veranderen. Ten goede.