Begin januari: het ideale moment voor een tussentijdse check en hét moment om jouw klas(sen) een flinke dosis hernieuwde energie te geven. Alles waar jij voor de kerst niet tevreden over was (jouw lesgeven, de gang van zaken in de klas etc.), kun je nu heel mooi aan gaan pakken. Hoe ik dat doe? Ik doe mezelf een voortgangsrapport cadeau (ook in januari mag je immers cadeautjes krijgen) met als doel verder te groeien in mijn docentschap. Met enkele simpele vragen, krijg ik daarbij voor mezelf scherp waar ik na de kerstvakantie (of op elk willekeurig moment) aan wil gaan werken. Wil jij dat ook? Lees dan snel verder.
De kans bestaat dat jij in één van twee categorieën valt. Categorie 1 bestaat uit docenten die na een heerlijke kerstvakantie weer zinderen en sprankelen van de nieuwe energie. Laat januari maar komen. Naast de standaard goede voornemens (of tegenwoordig noemt men dat intenties…) biedt januari weer volop nieuwe kansen om te schitteren als docent en jouw klassen te stimuleren tot ongekende niveaus. Twee weken kerstvakantie is immers lang genoeg om ervoor te zorgen dat leerlingen uit hun vaste patronen raken. Ideaal om wat nieuw gedrag van ze te vragen en wat minder functionele zaken aan te pakken. Of het nu gaat om enkele individuen of juist een hele klas, alles is mogelijk.
Naast categorie 1 is er uiteraard ook nog die tweede categorie docenten (vaak de wat minder ervaren docent). Het type dat op de zondag al met angst en beven uitkijkt naar de maandagochtend. Met knikkende knietjes begeven zij zich naar een rustige plekje in huis om die lessen zo goed mogelijk voor te bereiden. En dat allemaal terwijl die donkere dagen voor de Kerst nog in het geheugen gegrift staan. De maanden november en december waarin leerlingen (en veel volwassenen) niet optimaal gedijen. Korte dagen, weinig licht, kou en veel gesnotter. Niet de ideale setting voor een (onervaren) docent om in te werken en het vak van leraar verder onder de knie te krijgen. Zeker als het al niet zo lekker liep.
In welke categorie je ook valt, het goede nieuws is dat er kansen liggen om waar nodig het tij te keren en jouw lesgeven van een flinke positieve impuls te voorzien.
Het voortgangsrapport voor de docent
Zo halverwege het schooljaar (ook al is het officieel natuurlijk nog niet halverwege) is het tijd om even goed in de spiegel te kijken. Het is helemaal niet nodig om af te wachten tot het nieuwe schooljaar (zo dacht ik vroeger namelijk zelf wel). Ook nu valt er veel te winnen en kun je met kleine veranderingen veel effect sorteren.
Mijn voortgangsrapport bestaat uit het beantwoorden van een aantal vragen (deze kun je uiteraard zelf aanvullen) waar ik goed de tijd voor neem. Ga er dus even goed voor zitten, zorg dat je niet afgeleid wordt (dus ook geen telefoon). Het gaat om de volgende vragen:
- Werkt de huidige inrichting van mijn klas voor mij én voor mijn studenten?
- Welk effect sorteert de opstelling van jouw tafeltjes? Varieer je weleens en waarom wel/niet?
- Nodigt jouw klas uit tot leren? Hangen er interessante posters, staan er interessante en vakspecifieke attributen, is er voldoende ruimte?
- Zijn er (voldoende) planten? Groen geeft de nodige rust.
- Is het schoon genoeg en zorg je ervoor dat dat zo blijft?
- Ben ik tevreden met de dynamiek en de klascultuur die ik tot nu toe opgebouwd heb?
- Hoe reageert men op elkaar?
- Hoe reageer ik op de klas en andersom?
- Is er ruimte voor fouten, ook van de docent?
- Hoeveel procent van de les staat de focus op leren en ontwikkelen?
- Is er een groei- of fixed mindset?
- Neem ik voldoende tijd om voor mezelf te zorgen?
- Bouw ik op een schooldag voldoende rust momenten voor mezelf in?
- Neem ik de tijd om te lunchen (achter je bureau telt niet!)?
- Geef ik zowel aan leerlingen als collega’s duidelijk mijn grenzen en beschikbaarheid aan?
- Pak ik voldoende vrije tijd waarbij mijn focus niet op schoolwerk ligt?
- Beweeg ik voldoende?
- Heb ik een algemene reset nodig met een individuele leerling, een groep of een collega?
- Zijn er individuele leerlingen waarmee het voeren van een goed gesprek fijn en nuttig zou zijn?
- Is er een groep waarbij er dusdanig weinig functioneel gedrag wordt vertoond?
- Zijn er collega’s met wie ik graag opnieuw zou willen beginnen en/of er iets uitgesproken moet worden?
En last but not least:
- Welk cijfer geef ik mezelf voor mijn lesgeven met alles erop en eraan?
- Wat is er voor nodig om er tussen januari en juli van dit jaar, minstens een halve punt bij te krijgen?
Kleine aanpassing, groot effect
Voor mij werkt bovenstaande voortgangsrapport ontzettend fijn en opbouwend. Het stimuleert mij om pro-actief te zijn en al gedurende het lopende schooljaar kleine aanpassingen te maken. Daar is echt geen nieuw schooljaar voor nodig.
Een belangrijke tip: geef jezelf niet een ellenlange waslijst aan verbeterpunten. Dat werkt verlammend. Kies één ding uit en spreek met jezelf af dat je daar bijvoorbeeld de komende 3 weken mee aan de slag gaat. Het hoeft niet iets heel groots te zijn. Denk aan de metafoor van een golfer. Als een golfer zijn slag maar een heel kleine beetje aanpast, de bal een millimeter anders raakt, zal het effect naarmate de bal verder weg vliegt, steeds groter worden. Het effect van kleine dingen, kan levensgroot zijn.
Oh ja, wees ook lief voor jezelf. Gun jezelf de tijd om te leren. En kom je ergens zelf niet uit? Deel je vraagstuk met een (ervaren) collega, iemand uit categorie 1, en maak gebruik van diens inzichten.
Ik hoop van harte dat je bovenstaande vragen in het voortgangsrapport op een waardevolle manier weet te gebruiken en ik wens je heel veel plezier met dit schooljaar. Of je dit nu leest aan het begin van het schooljaar of op een moment middenin, elke nieuwe dag biedt kansen om te werken aan verbetering.
– Christiaan
Vraag: welke vraag springt er voor jou het meeste uit en waar denk je het meest te kunnen groeien?
Ik zou het leuk vinden als je hier beneden een reactie achterlaat.
Het is altijd belangrijk om jezelf te evalueren om te kijken wat er wel en niet goed gaat. Zo kan je zien op welke punten je jezelf moet verbeteren en kan je zien waarin je gegroeid bent. Leuk artikel!
Dankjewel Karel!
Allereerst wat heb ik weer genoten van je inspirerende tekst!
Inrichting van mijn klas:
Saai, proefwerkopstelling voor klas 3 en 4 maar voor klas 1 en 2 verandert de opstelling weleens. In de klas hangen niet te veel posters.Wel grote vellen waar ik puntsgewijs de samenvatting van een hoofdstuk op heb staan. Ik merk dat de leerling daar steun aan heeft en het gebruikt.
Deze leerlingen houden van Rust,Reinheid en Regelmaat.
De vensterbank staat vol planten.
De leerlingen weten dat ik een schoon lokaal zeer belangrijk vind.
Ik veeg voordat ik naar huis ga en maak zelf de tafels met een lapje schoon.
De banken staan van de muur zodat ook daar niet op getekend kan worden.
Collega’s vinden het niet fijn om in mijn lokaal les te geven omdat zij het ook schoon moeten achterlaten.(ha ha)Klinkt wel saai maar het werkt heel plezierig.In mijn klas ben ik schoner dan thuis hoor, geen last van smetvrees .
Klascultuur: natuurlijk mag een docent ook fouten maken! De leerling krijgt een bonus in de vorm van een extra punt op het volgende proefwerk. Trouwens ook een extra bonus als zij een spin o.i.d. niet doodslaan maar buiten zetten.
Voldoende tijd om voor mijzelf te zorgen: Dat heb ik moeten leren! Nu ik mij voorhoud dat je in het onderwijs nooit alles 100% afkrijgt en niet alles even goed kan doen kan ik er goed mee omgaan.Net als het huishouden.
Cijfer: Ik geef mijzelf een 7,5 en wil graag eindigen met een 8!
Ik wil nl nog meer aandacht besteden aan het leren leren.
Hoi Frieda, dank voor je complimenten! En wat ontzettend leuk dat je zo’n uitgebreid kijkje in jouw leskeuken geeft. Dat geeft aanknopingspunten voor andere lezers en voor mijzelf natuurlijk.
Als ik er een puntje uit mag pikken: er zijn ongetwijfeld veel mensen die nog iets te doen hebben in het ‘beter voor zichzelf zorgen’. Goed om te horen dat jij daar al in hebt bijgeleerd.
Heb je wellicht nog specifieke tips en trucs die we op een lesdag in de praktijk kunnen brengen? Met andere woorden, wat doe jij op een gemiddelde dag om voldoende voor jezelf te zorgen?
Het klinkt in ieder geval alsof je er weer veel zin in had om afgelopen maandag te starten :).
Veel succes en plezier op weg naar de 8!
Groetjes,
Christiaan
P.s.: je geeft aan meer met leren leren te willen doen. Wellicht kun je dan nog iets met deze blog over leerstrategieën (al heb je deze mogelijk al gezien!).
Ik heb het ook gelezen en net alle vragen beantwoord, geeft een mooi inzicht mijn eigen lesgeven en wat ik graag zou verbeteren. De vraag die ik het belangrijkst vond was: ben ik tevreden met de dynamiek en de klascultuur die ik tot nu toe opgebouwd heb? Antwoord: Ja! Door het alledaagse les geven sta je daar toch minder bij stil. Dank je wel!
Wat cool dat je door deze blog weer even bewust wordt van de dingen die goed gaan en waar je tevreden mee bent :).
Heb je misschien tips voor de mensen bij wie dat wat minder gaat? Wat doe jij specifiek wat er voor zorgt dat de cultuur goed is?
Fijne dag vandaag!
Dankjewel, ik zie mezelf helaas een beetje als de leraar uit de tweede categorie. Het onderwijs waar ik nu werk is voor mij weer even heel anders dan waar ik voorheen werkte.
Een van de punten was: Werkt de huidige inrichting van mijn klas voor mij én voor mijn studenten?
Ik denk dat er nog wat te verbeteren is, maar ik merk dat ik ook een beetje huiver als het gaat om de tafels te veranderen, omdat wat voor een klas werkt, wellicht niet voor de andere klassen werkt. Ook is het niet groen en inspirerend in het lokaal, merk dat ik me als nieuweling om een bepaalde reden toch nog wat inhoudt…
Graag gedaan Barbara. Iedereen zat of zit weleens in categorie 2; mooi moment om dan eens te gaan shoppen voor ideeën bij een collega uit categorie 1.
Misschien een leuk idee om jouw leerlingen te betrekken bij je vraagstuk. Probeer iets nieuws en evalueer samen of het werkt of niet. Werkt het niet, dan ga je weer terug naar wat je kent :).
Een experiment kan nooit goed of fout zijn. Je merkt hooguit dat iets niet effectief is voor wat betreft het doel dat je wilt behalen.
Succes vandaag!
Ik heb het gelezen. Het zijn nuttige vragen voor mij. De vraag die ik erg belangrijk vind: ‘Zijn er individuele leerlingen waarmee het voeren van een goed gesprek fijn en nuttig zou zijn?’
Dank je wel voor de waardevolle info Christiaan.
Dank voor je reactie Linde en fijn dat je het je aanspreekt! Ik gun je veel goede (individuele) gesprekken de komende tijd :).
Mooi even zo stilstaan bij het 1e stuk van het schooljaar en de tijd die voor mij en mijn klas ligt. De vraag die mij het meeste bezighoudt is, zorg ik wel goed genoeg voor mijzelf. En het antwoord is: dat kan beter! En moet ook beter om het met passie en enthousiasme vol te blijven houden. Dus eerder naar huis, de lat wat minder hoog qua voorbereiding en meer openstaan voor wat zich voordoet op het moment en de vrije tijd invullen met vooral meer bewegen en leuke dingen doen!
Fijn schooljaar nog!
Klinkt goed Monique. Wij zijn zelf ons belangrijkste gereedschap en dus essentieel om goed te onderhouden.
Succes met je ambities en veel plezier morgen weer 🙂